Το τελευταίο ελληνικό φανάρι

“Μακρυά, μακρυά απ΄ την μάνα της, παντέρημη ορφανούλα,
Στέκει η Μεγίστη και τηρει τους κορφους της Ασίας.
Και αν με ταγιζης Τούρκισσα, τα κόκκινα σου μήλα, Εγώ δεν είναι Ασιανή, δεν είμαι Τουρκοπούλα.
Και αν μου στολίζης το λαιμο διαμάντια της Ινδίας Εγώ πονω τη μαννα μου απ΄της καρδιάς τα φύλλα,
Και αν ειν΄η μάννα μου μακρυα, της στέλλω χαιρετίσματα Με του πελάγου κύματα.”

Λαζ. Α.Λαζαρίδης

Μεγίστη, 1939

Στο υπογάστριο των ακτών της Λυκίας μέσα στην θάλασσα του Λεβάντε και το Λύκιο Πέλαγος, ξεπροβάλλει το αρχιπέλαγος της Μεγίστης με προεξέχων το νησί του Καστελλορίζου ή αλλιώς Μεγίστη.

Το κομβικό σημείο της θέσης του και ο προστατευμένος του λιμένας έχουν κάνει το νησί μήλο της Έριδος για πολλούς κατακτητές μέσα στους αιώνες ενώ προσέφεραν στους νησιώτες διεξόδους για πλουτισμό μέσω της θάλασσας.

Πρόκειται για το ανατολικότερο μόνιμα κατοικημένο ελληνικό έδαφος, στην εσχατιά του Αιγαίου Πελάγους μόλις μια ανάσα μακριά από τα γειτονικά τουρκικά παράλια αλλά σε ίση απόσταση από τα μεγάλα αστικά κέντρα της Αθήνας, της Άγκυρας, της Βηρυτού και της Αλεξάνδρειας.

Το νησάκι αυτό των Δωδεκανήσων απέχει 75 ναυτικά μίλια από την Λίνδο της Ρόδου, μόλις 1 ¼ μίλι από την ηπειρωτική Τουρκία και ½ μίλι από την τουρκική νησίδα Besmi Adasi (Πουσεκλής).

Με μέγιστο μήκος έξι και πλάτος τρία χιλιόμετρα το Καστελλόριζο εσωκλείει σε έναν περιορισμένο χώρο έναν γεωμορφολογικό μικρόκοσμο με τους ορεινούς όγκους της Βίκλας και της Μούντας να υψώνονται στο κέντρο του νησιού, την κοιλάδα των Άχερων να αναπτύσσεται ανάμεσα τους και σπήλαια να ανοίγονται κατά μήκος των ακτών του.

Το σύμπλεγμα των νησιών περιμετρικά του Καστελλορίζου υπάγεται τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Τουρκία με την διχοτόμηση του να επικυρώνεται από την συνθήκη των Παρισίων το 1947 οπότε και τα Δωδεκάνησα γίνονται επίσημα κομμάτι του ελληνικού κράτους.

Από τα δεκαεννέα νησιωτικά εδάφη του αρχιπελάγους της Μεγίστης που ανήκουν στην Ελλάδα ξεχωρίζουν το νησάκι Ρώ στο οποίο έζησε για χρόνια η Δέσποινα Αχλαδιώτη, η επονομαζόμενη κυρά της Ρω,

Η Ρω το έμορφο νησί με το Φραγκολιμιώνα, που πάσι ε ψαράδες μας τσαί ράσσου το(ν) χειμώνα.

η βραχονησίδα Στρογγυλή ή αλλιώς Υψηλή με τον Φάρο της να καθοδηγεί τους ναυτικούς από το 1910, ο Άγιος Γεώργιος και η Ψωραδία με τους θρύλους και τα έθιμα που κουβαλούν.