1943 - Η εκκένωση του Καστελλορίζου

Η Μαρία Λαζαράκη, μια από τους τελευταίους εν ζωή Καστελλοριζιούς που έζησαν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν εννέα χρονών όταν οι Άγγλοι αποβιβάστηκαν στο νησί. Η μέρα εκείνη, όπως αυτές που θα ακολουθήσουν, είναι χαραγμένες για πάντα στη μνήμη της.

Ο πόλεμος συνεχίζει να μαίνεται, η ζυγαριά όμως γέρνει ευνοϊκά προς τη μεριά των Συμμάχων. Η Ιταλία, ηττημένη, συνθηκολογεί στις 8 Σεπτεμβρίου του 1943. Λίγες μέρες αργότερα, οι συμμαχικές δυνάμεις στις οποίες συμπεριλαμβάνεται η Ελλάδα, αποστέλλει μοίρα των βρετανικών ειδικών δυνάμεων μαζί με το αντιτορπιλικό “Ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης” στο Καστελλόριζο. Το νησί είναι το πρώτο που απελευθερώνεται από τους συμμάχους εξαιτίας της στρατηγικής του θέσης εξυπηρετώντας ως ορμητήριο για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην γύρω περιοχή. Η τροπή αυτή, θα φέρει μια ανάσα ανακούφισης για τους ντόπιους.

Οι δυνάμεις του Άξονα, με επικεφαλής τους Γερμανούς δεν θα δουν με καλό μάτι την απώλεια της νήσου. Συνεχείς βομβαρδισμοί σπείρουν το φόβο και προκαλούν καταστροφές, στερώντας τη ζωή σε πολλούς νησιώτες. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, οι Άγγλοι με πρόσχημα την προστασία του πληθυσμού υπό τον φόβο μιας νέας εναέριας βομβιστικής επίθεσης, θα προχωρήσουν σε εκκένωση της νήσου. Όλοι οι Καστελλοριζιοί, μεταφέρονται εσπευσμένα σε προσφυγικά στρατόπεδα. Πρώτα στην Κύπρο κι από εκεί στην Παλαιστίνη.

Οι Άγγλοι, θα επωφεληθούν από την απουσία του πληθυσμού και ανενόχλητοι θα χρησιμοποιούν το λιμάνι για τις επιθέσεις τους εναντίων των Γερμανών. Παράλληλα θα προχωρήσουν σε εκτεταμένο πλιάτσικο και λεηλασία των άδειων σπιτιών, στέλνοντας τα αντικείμενα αξία στις αγορές τις ανατολής.

Μια εσπευσμένη επιχείρηση εκκένωσης του Καστελλορίζου, που έμελλε να διαρκέσει δυο - τρεις μέρες, διήρκεσε σχεδόν δύο χρόνια. Οι νησιώτες, εναποθέτοντας ολοκληρωτικά την πίστη τους στους Άγγλους, άφησαν όπως συχνά λένε «το κλειδί στην πόρτα». Όλα τους τα υπάρχοντα, οι περιουσίες και ο κόπος γενεών, έμειναν πίσω για να χαθούν.