1913 - Νησιώτες στα όπλα!

Η Ελληνική Σημαία κυματίζει στην κορυφή του μεσαιωνικού Κάστρου, όπως και τότε, την 1η Μαρτίου του 1913, όταν μετά την εξέγερση η τουρκική σημαία υποστέλλεται.

Οι αντιπαλότητες μεταξύ Ανατολής και Δύσης, ακόμα μαίνονται. Οι Νεότουρκοι παίρνουν την εξουσία στα χέρια τους, εφαρμόζοντας αυστηρούς περιορισμούς, βαρύτερους φόρους και αυστηρούς ελέγχους στο εμπόριο. Με το ξέσπασμα λοιπόν του Ελληνοτουρκικού Πολέμου (1912) το Καστελλόριζο αντιμετωπίζει ακόμη περισσότερες δυσκολίες στις εμπορικές τους συναλλαγές. Η παρουσία των Ιταλών στο Αιγαίο και η έναρξη των Βαλκανικών πολέμων, δημιουργούν μια έντονη ελπίδα για ένωση με την Ελλάδα την οποία οι Καστελλοριζοί εκφράζουν έντονα.

Την 1η Μαρτίου 1913, ξεσπά στο νησί εξέγερση εναντίον των Τούρκων. Οι κάτοικοι υποβοηθούμενοι από τριάντα κρητικούς αποσταλμένους από τον Έλληνα υπουργό εξωτερικών Ίωνα Δραγούμη αιχμαλωτίζουν την ολιγάριθμη τουρκική διοίκηση. Η ελληνική σημαία υψώνεται στο Καστελλόριζο. Τα ηνία της διοίκησης της νήσου, αναλαμβάνει προσωρινά μια πολιτοφυλακή ντόπιων, περιμένοντας απεσταλμένους από την ελληνική κυβέρνηση.

Ο τότε πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, αδυνατώντας να υποστηρίξει μια τέτοια ενέργεια, ικανή να πυροδοτήσει εχθροπραξίες με τη γειτονική χώρα, ζητά από την δημογεροντία να καταστείλει την εξέγερση. Το νησί, βρίσκεται έτσι σε κατάσταση αυτοδιοίκησης, με επικεφαλής τον Ιωάννη Λακέρδη - παλαίμαχο του νησιού κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους.

Τηλεγράφημα του Πρωθυπουργού της Ελληνικής Κυβέρνησης Ελευθέριου Βενιζέλου προς το Καστελλόριζο με το οποίο ζητεί - μετά λύπης - από τη δημογεροντία της νήσου να εκδιώξει τους ενόπλους Κρητικούς που μετέβησαν εκεί παρά την αντίθετη γνώμη της Ελληνικής Κυβέρνησης και να αποκατασταθούν οι προηγούμενες, Τουρκικές αρχές μιας και δεν υπάρχει δυνατότητα αποστολής επιπλέον βοήθειας και διατήρησης της θέσης ως Ελληνικής.

Η πράξη αυτοθυσίας των ντόπιων και η ανάγκη τους να ενταχθούν σε ελληνικό έδαφος, θα τους στοιχίσει ακριβά. Τα καράβια τους, που παρέπλεαν κυρίως στα μικρασιατικά παράλια, μένουν μονίμως αραγμένα στο λιμάνι. Διακόπτεται έτσι η εμπορική κίνηση στο νησί. Για τα επόμενα δύο χρόνια, επικρατεί χάος με δυσμενείς επιπτώσεις στην οικονομική και κοινωνική ζωή του νησιού που οδηγεί τους κατοίκους στην μετανάστευση προς αναζήτηση καλύτερων συνθηκών διαβίωσης.

Τα γραμματόσημα του Καστελλορίζου, αποτελούν ένα ιδιαίτερο τεκμήριο και ένα μοναδικό τρόπο να κατανοήσει κανείς τις αλλαγές που συντελούνται στη διοίκηση του. Όντας υπό οθωμανική κατοχή, το νησί χρησιμοποιούσε τα τουρκικά γραμματόσημα. Με την κατάλυση όμως των τουρκικών αρχών το 1913 το ταχυδρομείο της Μεγίστης προμηθεύτηκε και έθεσε σε κυκλοφορία ελληνικά γραμματόσημα τα οποία επεσήμανε με την επιγραφή “Καστελλόριζον”. Το έγγραφο υπογράφει ο Σ.Σ. Χατζημιχαλάκης - γραμματέας του Γ. Λακέρδη επικυροποιώντας το: “επιβεβαιώνω το γνήσεων της επισημάνσεως και της σφραγίδος. Μάιος 1913”